شکست «طرح شبيه مارشال» در افغانستان

شکست «طرح شبيه مارشال» در افغانستان

اداره بازرسي عمومي امريکا براي بازسازي افغانستان موسوم به "سيگار" در تازه‎ترين گزارش خود اعلام کرد که بودجه‌اي که ايالات متحده از سال 2002 تا 30 جنوري سال 2013 به افغانستان کمک کرد حدود يک‎صد و چهار ميليارد دالر بوده که بيش از بودجه طرح مارشال براي بازسازي 16 کشور اروپاي غربي بعد از جنگ جهاني دوم است.

براساس گزارش سيگار، امريکا به 16 کشور اروپايي براي اجرائي شدن طرح مارشال حدود سيزده ميليارد و 300 ميليون دالر کمک کرده بود.

در گزارش جديد سيگار آمده که با محاسبه ميزان کاهش ارزش پول در اين مدت، ارزش يک دالر در سال 1950 با ده دالر در سال 2014 برابري مي‌کند.

اين گزارش افزوده که ارزش ميزان کمک‎هاي امريکا به افغانستان، براساس ارزيابي‌هاي اقتصادي نيز با ميزان کمک‎هايي‎که در طرح مارشال به اروپا شده بود، مساوي است.

اداره بازرسي امريکا براي بازسازي افغانستان افزوده است که کمک امريکا به بريتانيا، يعني دريافت کننده بيش‎ترين کمک در چارچوب طرح مارشال، به سه ميليارد و 300 ميليون دالر بالغ شد که ارزش امروز آن به بيست و چهار ميليارد و 700 ميليون دالر مي‎رسد. تنها در سال 2014، امريکا اندکي کم‎تر از يک چهارم اين مبلغ را به افغانستان کمک کرد.

سيگار افزوده که تنها تفاوت بين طرح مارشال و کمک به بازسازي افغانستان اين بوده که بودجه طرح مارشال براي ساختمان‎سازي، بازسازي ارتش و پوليس کشورهاي اروپايي به مصرف نرسيد، ولي در افغانستان اين طرح‎ها اولويت داشتند.

اين گزارش خاطر نشان کرده که تحليل‎هاي انجام شده برابري قدرت مالي اين دو کمک اقتصادي امريکا را نشان مي‌دهد.

براساس اين گزارش بيش‎تر اين کمک‌ها در بخش تامين امنيت، ايجاد حکومت‎داري خوب و ايجاد تسهيلات در زمينه‌ي توسعه اقتصادي و اجتماعي در افغانستان هزينه شده است.

بر اساس يافته‌هاي اين گزارش، مسايلي‎که باعث شکست مصارف اين پول‎ها شده نيز نبود سيستم شفاف حسابدهي، برنامه‎ريزي لازم، کمبود ساخت و ساز و ساير تهديدهاي امنيتي و جاني هستند.

جورج مارشال وزير خارجه امريکا در دوران رياست جمهوري ترومن در 1948 بعد از ختم جنگ جهاني دوم پيشنهاد کرد که امريکا براي بازگرداندن ثبات اقتصادي به اروپاي بعد از جنگ و بازسازي اقتصاد رو به نابودي آنها، برنامه‎ چند جانبه‌اي را با موافقت دولت­هاي اروپايي تهيه و اجرا کند.

در سال 1948 نمايندگان 16 دولت ( اتريش، انگلستان، ايتاليا، ايرلند، ايسلند، بلجيم، پرتگال، ترکيه، دنمارک، سويدن، سوئيس، فرانسه، لوکزامبورگ، ناروي، هالند، يونان) براي تشکيل کنفرانس همکاري اقتصادي اروپا در پاريس گردآمدند.

اين کشورها سپس برنامه‎اي اقتصادي براي سالهاي 1948_1952 ريختند که طرح بازسازي اروپا نام گرفت و پس از آن سازمان همکاري اقتصادي اروپا براي اجراي آن طرح بوجود آمد.

طرح مارشال يکي از طرحهاي موفق طولاني‎مدت امريکا در تاريخ سياست خارجي اين کشور قلمداد مي‎شود.

اين درحالي است وزير اقتصاد افغانستان کمک برابر با طرح مارشال را به افغانستان رد مي‎کند.

عبدالهادي ارغنديوال، وزير اقتصاد در گفتگو با بي‌بي‌سي رقم 104 ميليارد دالر را رد کرد و گفت که تاکنون 73 ميليارد به افغانستان کمک شده که فقط 18 درصد آن در اختيار دولت افغانستان قرار گرفته است.

او جامعه جهاني را زمينه ساز فساد در افغانستان دانسته و مي‌گويد که تمام بودجه‌اي که از طريق دولت افغانستان به مصرف رسيده قابل حسابدهي است و در موارد که دولت افغانستان بر مصرف بودجه کنترل نداشته امکان حسابدهي بسيار سخت است.

آقاي ارغنديوال گفت که 82% بودجه‌اي که خارج از بودجه ملي افغانستان توسط خود خارجي‎ها به مصرف رسيده به معناي اين است که دولت افغانستان کنترل بودجه‌اي آن‎را نمي‌تواند و به همين دليل بود که در کنفرانس توکيو کشور جاپان دولت افغانستان تاکيد داشت که 50 درصد از کمک‌ها از طريق دولت افغانستان و بودجه ملي اين کشور مصرف شود.