آوارگان عراقی در آرزوی بازگشت به خانه

از صدها متر دورتر به سمت اردوگاه "بحرکه" در فاصله پنج کیلومتری شمال اربیل، بوی مشمئز کننده فاضلابی‎که راه خروج از اردوگاه را ندارد، با ما همراه است، موترهای گذری اما شیشه‎ها را بالا می‎کشند، غافل از اینکه گریزی از استشمام آن نیست.

این سکونت گاه اجباری، از همان دور دست‎ها توجه هر تازه واردی را به جز ساکنانش جلب می‎کند، جایی‎که روزانه صدها کودک نوپا، اولین قدم‎هایشان را در میان گل و لای ایجاد شده از فاضلاب اردوگاه برمی‎دارند.

از همان روزهای نخستین که گروه تروریستی "داعش" سایه‎یسیاه خود را بر شهر "موصل" گستراند، در میان بهت و ناباوری جهانیان دست به قتل عام هزاران انسان بی گناه زد، بیش از صدها هزار نفر از شهروندان موصل و ولایت "نینوا" خانه و کاشانه را رها کرده و جان خود و فرزاندان‎شان را برداشته و از این قتلگاه به مناطق مختلف عراق گریختند.

اردوگاه بحرکه یکی از ده‎ها اردوگاهی است که در حومه اربیل پذیرای آوارگان عراقی است و اکثر کسانی‎که در این اردوگاه ساکن شده اند، عرب سنی اهل موصل هستند که دغدغه بازگشت به خانه و کاشانه هر روز که می‎گذرد، بیش‎تر آزارشان می‎دهد.

در یک روز سرد اوایل زمستان (15 ماه جدی) با دور زدن موانع مرتفعی که به دور اردوگاه بحرکه زده شده، از دروازه این اردوگاه عبور کردیم و به میان اهالی رفتیم.

نمی‎دانستیم از کجا شروع کنیم، از چه بپرسیم و از چه چیزی عکس بگیریم. آیا زن جوان اما فرسوده از طولانی شدن دوران آوارگی را در کادر دوربین قرار دهیم یا چهره‎های تکیده کودکانی را که معلوم نیست کبودی پوست‎شان از گرمای تابستان گذشته یا از سرمای این روزها است.

سراغ پیرمردها و پیرزن‌هایی برویم که جهل و افراط گری، سقف آرزوهای‌شان در دم دمای آخر زندگی را بر سرشان فرو ریخته و یا نوجوانانی که نمی‌دانند چرا باید در محوطه اردوگاه بدون تکلیف پرسه بزنند و بدون اینکه دلیلش را بدانند، صبح را این‌گونه شب کنند.

مسوولان اردوگاه از وضعیت آوارگان در این اردوگاه، راضی هستند و ساکنان آن ناراضی، البته شاید یکی از دلایل آن رضایت این باشد که هنوز کسی در این اردوگاه مانند آن تعداد آواره‌ای که همین هفته گذشته در "کرکوک" بر اثر سرما و بیماری جان باختند، نمرده است.

حقیقت هم این است که اردوگاه بحرکه وضعیت بهتری نسبت به برخی دیگر از اردوگاه‎ها در شمال عراق دارد و از امکانات نسبی برخوردار است.

ساکنان اردوگاه از وجود تنها یک اورژانس در اردوگاه، به رغم شیوع انواع بیماری‎های فصلی می‎گویند و مدیر اردوگاه نیز اظهار می‎دارد، ساکنان برای درمان انواع بیماری‎ها به مراکز درمانی معرفی می‎شوند، اما در نهایت نبود پول برای تهیه دوا و ادامه‎یدرمان، مشکلی است که در مراحل بعدی گریبان بیماران محتاج درمان را می‎گیرد.

او در این میان از زنان بارداری باید صحبت کرد که به دنبال وضع حمل باید در چادرهای نمناک و پر از سوز و سرما، تحت مراقبت‎های ویژه پس از زایمان قرار داشته باشند.

آوارگان در این اردوگاه برخی زیر چادر و عده‎ای دیگر در دو سوله‎ینیمه کاره اسکان داده شده اند. سختی زمستان امسال و بارش باران و ریزش برف طی روزهای اخیر سبب شده، آنهایی‎که در زیر چادر هستند، روزهای سخت تری را سپری کنند.

کودکان، نوجوانان و جوانان آواره ساکن در اردوگاه، فارغ از تحصیل که امکانش از آنها سلب شده، در فضای ماتم گرفته اردوگاه تنها دغدغه شان پیشی گرفتن در بدست آوردن سهمیه آب و غذای خود و خانواده شان است .

آن روز کودکان این اردوگاه را دیدیم که عموما بدون کفش در میان گل و لای مشغول بازی بودند، در حالی که عملا یک سال تحصیلی را در سایه‎یتروریزم از دست داده اند.

به گفته‎یساکنان این اردوگاه، آنها هیچ منبع درآمدی برای تهیه نیازهای شخصی خود و خانواده شان ندارند و غمناک‎ترین بخش این تراژدی اینجا است که هنوز هیچ افقی برای بازگشت به خانه در پیش روی این آوارگان وجود ندارد، چرا که حامیان تروریزم بین‎الملل هنوز نخواسته اند شاهراه‎های راهبردی خود را با بی رحم‎ترین گروه تروریستی جهان قطع کنند.

مساله آوارگان در عراق این روزها به یک مساله جدی تبدیل شده است. درحالی که جامعه جهانی گارد بی تفاوتی در قبال آنان گرفته، انواع بیماری‎های واگیر، سرما و مهم‎تر از همه فرسودگی روحی و روانی، ساکنان یخ زده این سکونت‎گاه‎های اجباری را تهدید می‎کند.

کارشناسان از یکی دو هفته پیش هشدار داده بودند و همچنان در حال ابراز نگرانی هستند و پنجشنبه گذشته از کرکوک خبر رسید که تعدادی از این آوارگان در اردوگاهها به دلیل بیماری و سرما، جان خود را از دست داده اند.

اگر چه در اربیل کسی مایل نیست در این خصوص صحبتی شود، اما در ارودگاه در پنج کیلومتری این شهر، افراد معمولی آواره شده به دست داعش با تمام وجودشان این معنا را می‎فهمند.

منبع: ایرنا