رایزنی عربستان و پاکستان در باره طالبان افغانستان و داعش

سخن جدید/ 29 جدید (دی)

نخست وزیر پاکستان چند روز پیش، دیداری سه روزه و از پیش اعلام نشده از عربستان سعودی داشت؛ دیداری‎که بعد از سفر وزیر امور خارجه امریکا به اسلام آباد انجام شد و اهدافی فراتر از آنچه رسانه‎های پاکستان انجام دیدارهای دوجانبه و عیادت از پادشاه بیماری عربستان گزارش دادند، داشت.

برخی منابع آگاه در اسلام آباد، درباره اهداف سفر روزهای 25 تا 27 جدی محمد نواز شریف به ریاض می‎گویند که نگرانی‎های عربستان سعودی از تحرکات گروه تروریستی داعش و نیز تمایل ریاض برای ایجاد روابط با طالبان افغانستان و دعوت از طالبان به ریاض برای انجام مذاکرات، از مهم‎ترین محورهای گفت و گوهای مقامات سعودی با نواز شریف در این سفر بوده است.

به گفته‌ی‎‎این منابع، مقامات عربستان سعودی به شدت نگران نفوذ عوامل تروریستی داعش به این کشور و ایجاد ناآرامی هستند. این نگرانی‎ها باعث شده است تا ریاض، با هم پیمانان خود در منطقه از جمله پاکستان که از بازیگران اصلی منطقه به شمار می رود، وارد گفت و گو و مشورت درباره راه های مقابله با تهدید نفوذ داعش به عربستان، و احتمالا کمک گرفتن از ظرفیت‎های نظامی پاکستان در این زمینه شود.

به همین منظور، عربستان سعودی این روزها به شدت درحال تماس با مقامات کشورهای مختلف درباره داعش و برگزاری سمینارهایی علیه تهدیدهای بالقوه داعش است.

عربستان سعودی که دالرهای نفتی آن نقش غیرقابل انکاری در شکل‎گیری و رشد غول تروریستی داعش داشته است، اکنون خود یکی از اهداف بالقوه داعشی‎ها به شمار می رود و سخت نگران این تهدید است.

پاکستان نیز در معرض تهدیدهای جدی نفوذ داعش در این کشور قرار دارد. طی چند ماه اخیر، رسانه‎های این کشور گزارش‎های زیادی درباره وجود نشانه‎هایی از حضور عوامل گروه تروریستی داعش در پاکستان، از جمله دیوارنویسی‎ها و کتابچه‎ها و جزوات تبلیغاتی در مناطق مختلف این کشور، منتشر کرده اند اما مقامات رسمی پاکستان وجود عوامل داعش در این کشور را تایید نمی‎کنند.

منابع آگاه در اسلام آباد، تمایل ریاض برای برقراری روابط با طالبان افغانستان را یکی دیگر از دلایل سفر نواز شریف به ریاض عنوان کرده اند. عربستان سعودی به خوبی از اهمیت نقش اسلام آباد در ارتباط با افغانستان آگاه است و قصد دارد از این ظرفیت پاکستان، برای نزدیک شدن به طالبان افغانستان بهره برداری کند.

با توجه به روی کار آمدن دولت جدید در افغانستان و نیز با توجه به احتمال برگزاری مذارات میان طالبان افغانستان با دولت کابل و تقویت نقش این گروه در آینده افغانستان، عربستان سعودی از هم اکنون برنامه هایی را برای تقویت روابط با طالبان افغانستان آغاز کرده است.

گفته‎های برخی منابع آگاه حاکی است که عربستان سعودی قصد دارد از طالبان افغانستان برای سفر به ریاض و گفت و گو با اعضای اصلی آن دعوت کند.

رسانه‎های رسمی پاکستان پیش از سفر محمد نواز شریف، یکی از اهداف این سفر را عیادت وی از پادشاه بیمار عربستان اعلام کردند اما بعد از پایان این سفر، هیچ خبر رسمی یا عکسی درباره درباره انجام شدن چنین عیادتی منتشر نشد. اخبار و گزارش ها حاکی از آن است که بیماری پادشاه عربستان بسیار جدی است.

نکته‎یقابل توجه دیگر درباره سفر از پیش اعلام نشده نواز شریف به ریاض، سفری بود که جان کری وزیر امور خارجه امریکا تنها چند روز پیش از دیدار نخست وزیر پاکستان از ریاض، به اسلام آباد انجام داد.

سفر اخیر کری به اسلام آباد که در قالب انجام مذاکرات راهبردی پاکستان و امریکا انجام شد، تغییراتی را در سیاست‎های پاکستان در قبال گروه های شبه نظامی به همراه داشت و باعث شد که تا پاکستان تصمیم جدی به ممنوع کرده فعالیت های گروه شبه نظامی 'شبکه حقانی' و گروه "جماعت الدعوه" بگیرد.

اگرچه به نظر می‎رسد این اقدام دولت پاکستان ارتباط چندانی به سفر اخیر نواز شریف به ریاض نداشته باشد، اما در جریان سفر کری به اسلام آباد، در گفت و گوهایی که وی با نخست وزیر و فرمانده ارتش پاکستان انجام داد، مطالب زیادی مورد بحث و گفت و گو قرار گرفت که برخی از آنها بدون تردید، بی ربط به سفر نواز غیرمنتظره نواز شریف به عربستان سعودی نیست.

سفر هفته گذشته نواز شریف به عربستان سعودی، سومین سفر وی به این کشور و در مجموع، بیست و پنجمین سفر خارجی وی از زمان آغاز دوره جاری نخست وزیری او از ماه جون سال 2013 است.

عربستان سعودی از متحدان اصلی پاکستان در میان کشورهای عرب حوزه خلیج فارس محسوب می‎شود. سال گذشته حکومت ریاض یک و نیم میلیارد دالر در قالب هدیه و کمک بلاعوض، در اختیار دولت اسلام آباد گذاشت.