زردی از تخریب بخشی از گلبولهای سرخ در نوزاد به وجود میآید و ضایعات باقیمانده از گلبولهای سرخ به بیلی روبین که عامل ایجاد کننده زردی در نوزاد به شمار می رود، تبدیل می شود. زردی به دو شکل در نوزاد مشاهده میشود:
زردی محلول در آب: در این نوع زردی همان طورکه از نامش پیداست، بیلی روبین محلول در آب است و چون محلول است، کبد آن را از طریق ادرار کردن دفع میکند.
زردی غیرمحلول در آب: در نوع دوم زردی، بیلی روبین محلول در آب نیست و از راه ادرار کردن دفع نمیشود و در بدن باقی میماند، در صورتیکه درمان آغاز نشود و میزان بیلی روبین بیش از حد شود، در مغز نوزاد رسوب کرده و عقب ماندگی ذهنی نوزاد را همراه دارد.
به دستش نگاه کنیم یا چشمش؟
زردی اولین اثرش را روی چشمها میگذارد و سفیدی چشم ها به زردی میگراید. پس از چشمها روی گونهها، سپس صورت خودش را نشان میدهد. با بالا رفتن درجه بیلی روبین در بدن، زردی در سینه، پشت و شکم نوزاد بروز میکند. پس از آن انتظار این است که دستها و پاها درگیر زردی شوند. اما چون میزان گردش خون در این قسمتها کمتر است، احتمال بروز زردی در آنها هم کمتر است.
خودتان میتوانید تشخیص دهید؟
زردی را می توان از روی چشم تشخیص داد. اما تشخیص چشمی قابل اعتماد نیست و بهترین راه تشخیص زردی آزمایش خون و اندازهگیری میزان بیلی روبین نوزاد است.
همه نوزادان زرد میشوند؟
تقریبا نوزادی نیست که با زردی به دنیا بیاید. چون تا زمان تولد نوزاد جفت کار کبد را انجام میدهد و زردی را دفع میکند. بیشتر نوزادان یکی، دو روز پس از تولد زردی خود را نشان میدهند. پس از سه، چهار روز میزان زردی بالا می رود و در روز هفتم یا هشتم تولد درجه زردی به اوج خود میرسد.
دخترها بیشتر در خطرند یا پسرها؟
به جز در مواردی چون بیماری فاویسم که در پسران بیش از دختران است و با زردی همراه بوده و سبب لغزنده شدن گلبولهای سرخ میشود، دختر و پسر از نظر میزان ابتلا به زردی و خطر احتمالی هیچ تفاوتی با هم ندارند. همان طور که گفته شد نارسی، وزن کم نوزاد و مشکلات تنفسی نوزاد در بروز زردی نقش دارند.
چه زمانی زردی خطرناک است؟
حد خطرناک بودن زردی در نوزاد بستگی به سن، وزن، نارس یا به موقع دنیا آمدن او دارد. به طور مثال اگر نوزادی با وزن سه و نیم یا چهار کیلوگرم و پس از ۹ ماه به دنیا آمده باشد و میزان بیلی روبینش هم ۱۲ باشد، این میزان بیلی روبین برای این نوزاد سالم، طبیعی است و مشکلی ایجاد نمی کند و بیلی روبین ایجاد شده نیز از طریق کبد دفع میشود. حالا اگر نوزادی با وزن دو کیلوگرم به دنیا بیاید و درواقع نارس باشد، درصورتی که میزان بیلی روبین او ۱۲، ۱۳و ۱۴ باشد برای این بچه خطرناک است و باید تحت درمان قرار بگیرد. این درحالی است که همین میزان بیلی روبین همان طور که گفته شد برای کودک سالمی که با وزن طبیعی و پس از دوره کامل بارداری به دنیا آمده است، مشکلی ایجاد نمی کند.
حالا اگر میزان بیلی روبین نوزاد بین ۱۷ تا ۲۰ باشد، این از نظر ما خطرناک است، چون احتمال رسوب در مغز وجود دارد و با رسوب بیلی روبین، نوزاد دچار عقب ماندگی ذهنی می شود. نوزادانی که بیلی روبین بالایی دارند، باید زیرنظر متخصص باشند و زودبه زود مورد بررسی قرار بگیرند. البته احتمال اینکه زردی نوزاد بالای عدد ۲۰ شود بسیار کم است و از هر ۱۰۰ کودکی که به دنیا میآید، تنها ممکن است چهار یا پنج کودک با بیلی روبین بالای۲۰ درگیر شوند.
ادرار و مدفوعش رنگ میگیرد؟
مدفوع و ادرار کودکان مبتلا به زردی با کودکان دیگر هیچ فرقی ندارد و نمیتوان تشخیص از روی ادرار یا مدفوع را ملاک قرار داد، آزمایش خون بهترین راه است.
تغذیه مادر زردی می آورد؟
تغذیه مادر نقشی در این زمینه ندارد مگر اینکه نوزاد و مادر از نظر گروه خونی با هم ناسازگاری داشته باشند که در این صورت باید منتظر وقوع زردی در نوزاد بود.
بالای سرش گروپ مهتابی بگذاریم؟
اشعه «یو. وی» یا ماوراء بنفشی که از گروپ مهتابی ساطع میشود، بیلی روبینهای رسوب کرده را شکسته و به قطعات ریز تبدیل میکند. پس از اینکه بیلی روبینها به قطعات کوچک تر تبدیل شدند، از راه ادرار دفع میشوند. استفاده از مهتابی تقریبا راهی است که به کاهش طول مدت بستری شدن نوزاد در شفاخانه کمک میکند.
باردارها میوه زرد نخورند؟
مصرف میوههای زرد در دوران بارداری و شیردهی سبب زردی نوزاد نمیشود. اما ما نوعی زردی خاص را در سنین بالاتر در کودکان مشاهده میکنیم. گاهی اوقات والدین کودکان سه یا پنج، شش سالهای را برای درمان میآورند که از مشکل زردی رنج میبرند که بر اثر خوردن میوههای رنگی همچون نارنگی یا زردک در آنها ایجاد شده است. علت بروز این زردی هم مصرف بیش از حد این خوراکی هاست که باعث میشوند رنگدانههایشان روی پوست باقی بماند و پوست را به رنگ زرد دربیاورد. این بچه ها یک تفاوت اساسی با نوزادان مبتلا به زردی دارند. سفیدی چشم کودکانیکه با خوردن خوراکیهای رنگی مبتلا به زردی شده اند، به رنگ سفید است اما سفیدی چشم نوزادان مبتلا به زردی، زرد رنگ است.
مادران شیرده چه بخورند؟
ابتلا به زردی به نوع تغذیه مادر بستگی دارد. تغذیهای که نوزاد پس از تولد قرار است داشته باشد، با تغذیهای که میخواهد با شیر مادرش داشته باشد فرق میکند. غذاییکه مادر از آن استفاده میکند، به طور مستقیم در شیر او ترشح میشود و نوزاد از شیری که حاوی انواع و اقسام مواد است، استفاده میکند. هرچه مادر غذای دیر هضم تر همچون کله پاچه یا موادی همچون بادمجان استفاده کند، باعث بروز زردی بیشتر در نوزاد میشود.
افرادی هستند که پس از زایمان به اینکه قوت ازدست رفته بدن شان را به دست بیاورند، از چنین غذاهای دیرهضمی استفاده میکنند. از سوی دیگر اگر طحال بدن، هضم مواد را به طور ناقص انجام دهد، طبعا روی کیفیت شیری که مادر قرار است به نوزادش بدهد، تاثیر خواهد گذاشت. حالا اگر از مواد دیرهضم در این دوران کمتر استفاده کند، طبعا میزان بروز زردی نیز کمتر خواهد بود.
محققان چه می گویند؟
بررسی ها نشان می دهد حدود ۶۰ درصد از نوزادان رسیده و ۸۰ درصد از نوزدان نارس دچار درصدی از زردی هستند. متخصصان معتقدند زردی که به راحتی قابل درمان شدن است در صورتی که به موقع درمان نشود میتواند مشکلات مغزی جدی ای را برای نوزادان ایجاد کند.
نوزاد را با عرق کاسنی بشوییم؟
در جریان زردی سلولهای کبدی آسیب میبینند و در این میان چون عرق کاسنی خاصیت ترمیم سلولهای این ارگان را دارد، در شست وشوی صفرا از پوست موثر عمل میکند. روش استفاده از آن نیز به این شکل است که یک پیاله عرق کاسنی را در یک لگن آب مخلوط کرده و پوست نوزاد را چند روز و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه با آن شست وشو بدهیم.
مادرها پیاز و سیر بخورند؟
در صورتیکه پیاز و سیر به شکل خام استفاده شود، سبب بروز زردی میشود اما اگر پخته شود، مشکلی ایجاد نمیکند.
ادویه برای مادر ممنوع است؟
بلی درست است. استفاده از ادویهها و بخصوص ادویههای تند چون مرچ، التهاب یا تخریب سلولهای کبدی را همراه دارد. طبع صفرا گرم و خشک است و نوزاد نمی تواند این طبع را تحمل کند، حال اگر مادر ادویه مصرف کند، این ماده درشیرش ترشح می شود و پوست نوزاد رو به زردی می گراید. به طور کلی تمام ادویه های تند و سوزاننده مضر هستند و نباید مصرف شوند.
بهترین راه کم کردن زردی چیست؟
بهترین مادهای که تا به حال در مورد کاهش زردی نوزاد تجربه شده و نتایج مفیدی نیز از آن به دست آمده، ترنجبین است. می توان یک گرم از این ماده را در یک پیالهی آب داغ حل کرد و به مدت سه روز با قاشق چای خوری به نوزاد خوراند.
چاره اش شیرخشک است یا شیر مادر؟
طبعا شیر مادر بهتر است. اما در مواردی که به ندرت پیش می آید، بهتر است شیر مادر به مدت ۲۴ ساعت قطع شود و پس از این مدت دوباره نوزاد را با شیر مادر تغذیه کرد، یعنی اگر کودکی مبتلا به زردی شده و بیلی روبینش هم در حد ۱۶ است و مدام زیر دستگاه میرود و خارج میشود، وضعیتش چه بهتر شود و چه نشود، بهتر است تغذیه او را با شیر مادر به مدت ۲۴ ساعت قطع و با شیرخشک او را تغذیه کرد. پس از ۲۴ ساعت مادر دوباره می تواند به او شیر بدهد.
منبع: مجله سیب سبز
ارسال نظر برای این مطلب
درباره ما
سخن جدید
اطلاعات کاربری
نویسندگان
لینک دوستان
نظرسنجی
سایت سخن جدید از نظر تغییرات ظاهری چگونه است؟
آمار سایت