چند پارچگی مخالفان مسلح و سرنوشت مذاکرات صلح

این روزها موضوع مذاکرات صلح بار دیگر به صورت پنهان و آشکار در رفتار دیپلوماتیک مسولان عالی کشور دنبال می‎گردد.
هر از گاهی صدای مذاکرات صلح از سویی بلند شده و حضور جدی برخی از کشورها از جمله چین و پاکستان در این عرصه، امیدواری‎های آمیخته با نگرانی‎ها را نیز به بار آورده است.
اما در این میان همواره چند دستگی و چندپارچگی‎ها در هر دو سو وجود دارد که گمانه‎های تحقق صلح را با هراس‎های جدی مواجه نموده است. در آخرین مورد، گفته می‎شود گروه طالبان به صورت مستقیم وارد مذاکرات صلح شده‌اند، ولی این گروه انجام چنین مذاکره را رد نمود.
ذبیح‌الله مجاهد که خود را سخنگوی طالبان افغانستان معرفی می‌کند، آغاز دور تازه‌ مذاکرات را با امریکا در قطر رد کرده است.
پیشتر خبرگزاری‌های رویترز و فرانسه گزارش داده‌ بودند که منابع ارشد گروه طالبان گفته‌اند قرار است دور تازه‌ای از گفت‌وگوهای صلح بین مذاکره کنندگان این گروه و نمایندگان امریکا در قطر آغاز شود.
اما ذبیح الله مجاهد در مصاحبه با بی‌بی‌سی گزارش‌‌های مربوط به برگزاری گفت‌وگو میان نمایندگان گروه طالبان و مقام‌های امریکایی در قطر را رد کرد. آقای مجاهد گفت که با دفتر نمایندگی طالبان در قطر صحبت کرده است و آنها به او گفته اند که هیچ کسی برای مذاکره با آنها تماس نگرفته است.
او گفت که تا کنون کسی به نمایندگان گروه طالبان در قطر برای گفت‌وگوها مراجعه نکرده است.
در همین حال جن ساکی، سخنگوی وزارت خارجه امریکا نیز گفته است: «ما مشغول گفت‌وگوی مستقیم با طالبان نیستیم و هیچ نوع گفت‌وگوی مستقیم میان امریکا و طالبان از جنوری ۲۰۱۲ تا کنون صورت نگرفته است. امریکا متعهد به حمایت از یک روند صلح به رهبری دولت افغانستان است که منجر به ثبات و امنیت در افغانستان شود.»
به نقل از خبرگزاری رویترز یک عضو ارشد گروه طالبان در قطر گفته: «دور اول گفت‌وگوها پنجشنبه گذشته در قطر برگزار می‌شود و دور بعدی روز جمعه خواهد بود. بگذارید ببینیم چه اتفاق می‌افتد چون صحبت‌ها تا هنوز نتیجه‌ای نداشته است.»
مقام‌های امریکایی نیز در این مورد واکنشی نشان نداده‌اند.
در همین حال مقام‌های دولت افغانستان گفته اند که مذاکرات صلح افغانستان با گروه طالبان مستقیم خواهد بود و چیزی از مردم پنهان نخواهد ماند.
آقای غنی در مورد گفت‌وگوهای صلح در روزهای گذشته با چهره‌ها و مقام‌های افغان مشورت کرده و گفته که جزئیات گفت‌وگوها را با مردم شریک می‌کند
در سال‌های گذشته دولت افغانستان تلاش‌های زیادی برای متقاعد کردن گروه طالبان به مذاکرات صلح انجام داده اما این تلاش ها تا کنون نتیجه‌ی عملی در پی نداشته است.
گفته می‎شود یک‎پارچه نبودن گروه های وابسته به طالبان در افغانستان اگرچه به معنای ضعف عمومی آنها در مقابل نیروهای امنیتی کابل است، اما همزمان می تواند تهدیدهایی جدی را علیه کشور افغانستان و کشورهای آسیای میانه ایجاد کند.
مجله دیپلمات با اشاره به گزارش اخیر روزنامه واشنگتن پست نوشت: مخالفان مسلح دولت در افغانستان، مدت‎هاست که هویت یک‎پارچه‎ی خود را از دست داده است و دیگر آن گروهی نیست که ویژگی هایش را در مجلات طنز دهه 90 میلادی می شد دید.
برای مثال، در ولایت بدخشان واقع در شمال افغانستان، رهبری طالبان با حضور دانش آموزان دختر در مکاتب مخالفتی ندارد و بسیاری از اعضای گروه وی، از قوم پشتون نیستند. طالبان شمال، حتی با ایدئولوژی طالبان جنوب مخالف است!
در واقع، همین یکپارچه نبودن، یکی از دلایلی است که تاکنون تلاش‎های صلح میان دولت کابل و طالبان به نتیجه نرسیده است. به عنوان مثال دولت کابل از اینکه دفتر طالبان در قطر به عنوان «دولت در تبعید» معرفی شود، بسیار خشمگین بود و در گفت وگوهای صلح، اصرار داشت که مذاکره کنندگان در این زمینه تضمین بدهند، اما چنین تضمینی از حوزه اختیار و توان مذاکره کنندگان خارج بود. گروه هایی که خود را طالبان می نامند، همگی در ظاهر به ‹ملا عمر› پدر معنوی طالبان ارادت دارند، اما به محض آنکه بر منطقه‎ای مسلط می شوند ، کاملا مستقل عمل می‎کنند.
یک نمونه از تلاش های ناهماهنگ طالبان در بخش‎های مختلف افغانستان را می‎توان در تلاش طالبانِ در ولایت بدخشان برای تسلط بر محوری دید که افغانستان، تاجیکستان، پاکستان و چین را به یکدیگر وصل می‌کند و کانون قاچاق تریاک و مواد مخدر به اروپاست.
البته چنین وضعیتی هم تهدید است و هم نوعی فرصت به شمار می‎آید: یک تهدید است، زیرا امکان ارتباط با گروه یا خواندن نیات گروه دشوار می‎شود. تهدید دیگر این است که بخش‎های معتدل‎تر مانند طالبان در بدخشان ممکن است بتوانند محبوبیتی میان مردم بدست آورند. اما فرصت بدست آمده، در این است که عدم یکپارچگیِ طالبان بدین معناست که گروه در مقابل ارتش افغانستان در موضع ضعف است. به عبارتی دیگر، همزمان با پراکندگی طالبان در نواحی جغرافیایی، پیشرفت تدریجی نیروهای امنیتی در کابل تقویت می شود.