سرنوشت مذاکرات صلح و نقش پاکستان

از زمان روی کار آمدن اشرف غنی در نتیجه‎ی انتخابات ریاست جمهوری در ماه میزان سال جاری و تشکیل دیرهنگام کابینه‎ی دولت او، با وجود تلاش برخی کشورها برای فراهم کردن زمینه‎ی مذاکره میان طالبان افغانستان و دولت کابل، تاکنون هیچ‎گونه مذاکره رسمی انجام نشده است.
چند کشور از جمله چین برای میانجی‎گری میان طالبان و دولت افغانستان اعلام آمادگی کرده اند و حتی گروهی از طالبان افغانستان به دعوت دولت چین، سفر مخفیانه به پکن انجام داد که چندی بعد، از سوی رسانه‎ها فاش شد. با این وجود، طالبان می‎گوید در شرایط کنونی قصد گفت و گو با دولت اشرف غنی را ندارد.
اگرچه تعدادی از عوامل طالبان افغانستان در دوبی (امارات متحده عربی) حضور دارند، اما گویا یکی از آنها مدعی شده است که به عنوان نماینده رسمی طالبان در دوبی با دولت کابل در تماس است. طالبان افغانستان این موضوع را تایید نکرده و اعلام کرده است که در حال انجام تحقیقاتی است تا بداند این شخص کیست و چه هدفی را دنبال می‎کند.
به گفته‎‎‎ی قاری یوسف، سخنگوی طالبان افغانستان، طالبان هیچ مذاکره‎ای با دولت در دوبی انجام نداده است. طالبان افغانستان هم اکنون یک نماینده مستقر دردوبی دارد و برخی منابع می‎گویند که نمایندگانی از چند کشور این روزها سفرهایی به امارات متحده عربی برای ملاقات با این نماینده طالبان انجام داده اند.
طالبان افغانستان تایید کرده است که چین تلاش زیادی برای میانجی‎گری میان این گروه و دولت کابل و تشویق آنان به مذاکره انجام می‎دهد و حتی اعلام کرده است که سفر دوباره گروهی از طالبان افغانستان به چین دور از انتظار نیست. به گفته‎ی مقامات رسمی طالبان، چینی‎ها در قطر نیز مذاکراتی با طالبان داشته اند.
چین که نگران افزایش تحرکات عوامل تندرو و ایجاد ناآرامی در مناطق سین کیانگ (منطقه‎ای هم مرز با افغانستان و پاکستان) است، در تلاش است تا مانع نفوذ و تاثیر طالبان افغانستان در این منطقه شود و می‎کوشد تا با حربه‌ی ایجاد فضای مذاکره میان طالبان افغانستان و دولت کابل، احتمال اثرگذاری طالبان بر منطقه سین کیانگ را به حداقل برساند.
یک مقام رسمی طالبان گفته است که حتی دیپلمات‎های جاپانی و استرالیایی مقیم اسلام آباد اخیرا با نماینده طالبان در دوبی دیدار کرده اند.
با وجود تمام این تلاش‎ها برای فراهم کردن زمینه مذاکرات طالبان افغانستان با دولت کابل، طالبان تمایل دارد تا قبل از هرگونه گفت‎وگو با دولت اشرف غنی، ابتدا مذاکراتی با امریکا داشته باشد زیرا مسایل و مشکلاتی با امریکایی‎ها دارند که حل آن را، به نوعی پیش شرط آغاز گفت‌وگوها با دولت کابل می‌دانند.
طالبان افغانستان خواستار تعیین یک جدول زمانی مشخص و قطعی از سوی امریکا برای خارج کردن تمام نیروهای خود از افغانستان است. طالبان همچین خواستار آزادی زندانیان و خارج شدن نام برخی اعضای ارشد و رهبران طالبان از فهرست تحریم‎های سازمان ملل است.
بسیاری از اعضای طالبان افغانستان، به ویژه بعد از آنکه اشرف غنی بلافاصله بعد از ادای سوگند به عنوان رییس جمهور جدید افغانستان و قبل از تشکیل کابینه، قرارداد امنیتی با امریکا امضا کرد، تمایلی به مذاکره با دولت او ندارند.
حتی درصورتی‎که مذاکراتی میان دولت کابل و طالبان انجام شود و توافقی میان دو طرف صورت گیرد، احتمال بروز اختلافات درون گروهی میان طالبان وجود دارد. در صورت مذاکرات مثبت و حصول توافق میان دولت پاکستان و طالبان، بطور طبیعی طالبان بدنبال سهم خواهی در ساختار قدرت در افغانستان خواهند بود و در این مرحله که به نوعی مرحله تقسیم قدرت خواهد بود، احتمال اختلاف میان طالبان وجود دارد.
 تمایل پاکستان برای مذاکرات طالبان و کابل
علاوه بر چین و چند کشور دیگر، پاکستان نیز تمایل به مذاکره میان طالبان افغانستان و کابل دارد اما در شرایط کنونی صلاح نمی‎بیند که برای انجام این مذاکرات، به طالبان پاکستان فشار بیاورد.
گفته می‎شود منصور دادالله، یکی از اعضای ارشد طالبان افغانستان که در پاکستان حضور داشت، اخیرا این کشور را به دلیل فشارهای برخی دستگاه های پاکستان بر او برای پذیرفتن نظرات اسلام آباد ترک کرد و به افغانستان بازگشت. پاکستان به این نتیجه رسیده است که با فشار آوردن به طالبان نمی تواند آنها را پای میز مذاکره با دولت کابل بنشاند.
پاکستان نفوذ و تسلط نسبتا زیاد بر طالبان افغانستان دارد و می کوشد با ایجاد فضای مصالحه میان دولت کابل و طالبان افغانستان، بستر و زمینه حضور طالبان را در ساختار قدرت افغانستان فراهم کند تا از این طریق، بطور نیابتی و غیرمستقیم، میزان نفوذ خود را در افغانستان افزایش دهد.
مقامات رسمی کابل هم چندان به ایفای نقش پاکستان به عنوان میانجی و تسهیل کننده مذاکرات میان دولت و طالبان بی میل نیستند اما می‎گویند اسلام آباد از زمان آغاز ریاست جمهوری اشرف غنی تا کنون، گام موثری در جهت انجام این مذاکرات برنداشته است.
زمان به ویژه برای دولت افغانستان و طرف‎هایی که تمایل به انجام مذاکرات میان طالبان و دولت کابل دارند، به سرعت درحال سپری شدن است و در صورتی که روند این مذاکرات پیش از فرا رسیدن تابستان آینده آغاز نشود، مشکلات زیادی ایجاد خواهد شد.
مقامات افغانستان به‎درستی نگران احتمال تشدید وافزایش تحرکات طالبان در تابستان هستند. تجربه‎ی سال‎های گذشته نشان داده است که تحرکات و اقدامات تروریستی طالبان در تابستان افزایش می‎یابد و در این صورت، می‎توان گفت تمام تلاش‎ها برای ایجاد فضای مذاکره بار دیگر به شکست خواهند انجامید و دولت کابل و طرف‎های مایل به انجام این مذکرات، باید همه چیز را تقریبا دوباره از صفر شروع کنند.