بهای اعتماد به پاکستان؛ صلح پایدار یا جنگ نیابتی؟

سرمقاله

از زمان روی کار آمدن حکومت وحدت ملی و نشستن محمداشرف غنی بر مسند ریاست جمهوری، رفت‎وآمدهای دیپلوماتیک میان کابل و اسلام آباد بیش‎تر شده و خوش‎بینی‎های کابل نسبت به سیاست‎های صلح‎جویانه‎ی پاکستان نیز افزایش یافته است.
این درحالی است که مقامات حکومت پیشین از جمله شخص حامدکرزی نسبت به اعتماد به پاکستان هشدار داده و این امر را برای افغانستان خطرناک خوانده اند. این هشدار ناشی از تجربه‎ی سیزده ساله است که بارها حکومت حامدکرزی بهای اعتماد به پاکستان را با خون و آتش پرداخت و موجب افزایش خشونت‎ها در افغانستان گردید.
در حقیقت، پاکستان کشوری است که در طول تاریخ روابط با افغانستان به مثابه دست راست دسیسه‎گران بیرونی برای دولت کابل کار کرده و دردسرهای فراوانی را نیز به بار آورده است. در برابر این نقش ابزاری بی‏‌بهره نیز نمانده و از تصاحب جغرافیای افغانستان گرفته تا دریافت پول نقد، قیمت این کار برای دولت اسلام‏‌آباد بوده است.
حیات سیاسی پاکستان در پرتو میلیاردها دالر کمک ایالات متحده امریکا در طول سه دهه‎ی گذشته و سپردن بخشی از خاک افغانستان با کشیدن خط دیورند توسط انگلیس تنها قسمتی از تحفه‎های سیاسی پاکستان در برابر «خوش‌خدمتی‌هایش» بوده‏‌اند.
به همین جهت است که به گمان اغلب، دولت‎مردان پاکستانی، ‌افغانستان را به مثابه‎ی یک دولت سرسپرده می‎خواهد نه یک همتای سیاسی و همسایه‎ای که دارای حق مساوی در نظام بین‎الملل است. تقاضاهای پاکستان برای اینکه به اهداف سیاسی‏اش برسد نیز به بدترین شکل بوده و چه بسا عملی نیز گردیده است.
در برابر این سیاست سیاه پاکستان، ‌نقش دولت کابل بسی ضعیف و نارسا بوده و حکومت‌های افغانستان نتوانسته است تا بسان یک شریک جدی، مقتدر و دارای وجهه‎ی سیاسی مستقل در برابر پاکستان ظاهر شده و تمام‏قد در مقابل این سیاست‎ها ایستادگی نماید. ورود هرازگاه دولت کابل در این عرصه نیز با خطاها و لغزش‎های فراوانی مواجه شده و ناپختگی‎های سیاسی و ناآگاهی از نیات پشت پرده‎ی پاکستان باعث شده است تا آسیب‎های سهم‌گینی به ملت و دولت افغانستان وارد شود.
متأسفانه که سردمداران مهم نظام جهانی نیز در ظاهر امر خویشتن را غمخوار افغانستان نشان داده و در حقیقت همکاسه‎ پاکستان بوده‏‌اند. آنان از یک‎سو دروازه‎های صلح را در افغانستان بسته نگهداشته و از جانب دیگر کلید آن را به پاکستان سپرده‏‌اند بدون اینکه در شکستن این قفل‎ها تلاش شایانی انجام داده و یا فریاد دولت و ملت افغانستان را بشنوند.
اما اکنون سیاست رییس جمهور اشرف غنی در برابر این کشور با خوش‎بینی‎های بیش از حد آمیخته شده و شاید برای اولین بار است که وی چنین رویکردی را در طی سزده سال اخیر در پیش گرفته است. اما باید دید که این بار بهای اعتماد به پاکستان بار دیگر جنگ نیابتی این کشور با هند خواهد بود و افغانستان را دچار آسیب خواهد کرد یا واقعا اسلام آباد در همکاری به تحقق صلح در افغانستان از خود صداقت نشان خواهد داد.