چشم انداز حضور گروه‌های وفادار به داعش در افغانستان

نویسنده: قادری

با حرکت اعضای گروه تکفیری داعش به افغانستان و فعالیت در بخش‌هایی از خاک کشور احتمال گرایش یافتن و همکاری برخی جریان‌های افراطی با داعش وجود دارد.
دولت‌ افغانستان حضور گروه‌های وفادار به داعش را به نوعی تأیید کرده است و این امر با توجه به جغرافیای نسبتاً گسترده ناامنی‌های اخیر در افغانستان دور از ذهن نیست زیرا دولت افغانستان به دنبال یافتن آدرسی برای پاسخ‎گویی به این چالش‌هاست، به همین دلیل به حضور گروه‌های تروریستی از جمله داعش در افغانستان اشاره می‌کنند.
در هر صورت داعش گروهی است که اگر بخواهیم بر روی نام آن متمرکز شویم به یک آدرس مشخصی در شامات، عراق و... می‌رسیم ولی با مختصاتی که در رسانه‌ها ارائه می‌شود داعش یک شبکه تروریستی بین‌المللی است که با اهداف خاص که عمدتا متکی به اختلاف، تفرقه و تجزیه کشورهای اسلامی است تشکیل شده است. این گروه تروریستی در کشورهایی که با تنش و اختلافات داخلی و خلإ امنیتی روبه‌رو هستند فعالیت‌های خود را گسترش می‌دهند.
ممکن است برخی جریان‌های افراطی به سمت داعش تمایل داشته باشند. از آن جمله می‌توان به گروه‌های تبهکار اشاره کرد که به خاطر طمع‌ مالی امکان دارد به این گروه بپیوندند. هم‌چنین احتمال پیوستن گروه‌های مرتبط به شبکه بین‌المللی تروریزم به داعش نیز وجود دارد. اما در مجموع روحیه بیگانه ستیزی افغان‌ها مانع از رشد داعش درکشور می‌شود.
از سوی دیگر، هنوز همکاری طالبان و داعش برای ما مسجل نشده است. از سوی دیگر اخباری از وجود اختلاف، رقابت و حتی نزاع بین این گروه‌ها وجود دارد و این وضعیت با شایعه ائتلاف و اتحاد بین آن‌ها هم‌خوانی ندارد. علاوه بر این ساختار قومی و بومی افغانستان بستر چندان مناسبی برای رشد و نفوذ داعش به حساب نمی‌آید. زیرا اگر داعش را نیروی وارداتی به افغانستان بدانیم بالطبع روحیه بیگانه‌ستیزی و نپذیرفتن آن‌ها از سوی ساختار قومی در کشور با رشد این گروه مقابله خواهد کرد.
منابع مالی داعش در افغانستان
اگر در کشوری خلإ امنیتی وجود داشته باشد اشرار و گروه‌های تبهکار در جست‌وجوی جای پا به این مناطق می‌روند و این گروه‌ها نیاز به تامین مالی دارند. داعش نیز در صورتی که بخواهد در افغانستان حضور بیش‌تری داشته باشد، مواد مخدر و درآمدهایی که به وسیله آن فراهم می‌شود می‌تواند مهم‌ترین منبع تغذیه این گروه‌ها و سایر گروه‌های تروریستی حاضر در افغانستان باشد.
هر سال با افزایش کشت و تولید مواد مخدر در کشور مواجه هستیم و این امر می‌تواند درآمد سرشاری را برای گروه‌های تروریستی به همراه داشته باشد. اخیراً نیز تولید مواد مخدر در افغانستان نه تنها افزایش داشته است بلکه در کشت این محصول از فن‌آوری‌های جدیدی چه در زمینه تولید بذر و کاشت و چه در زمینه تولید آن استفاده می‌شود. متاسفانه تولید مواد مخدر افغانستان هنوز جهتی فزاینده دارد و عملا می‌توان گفت که از تولید آن کاسته نشده است.
مواد مخدر باعث شده تا منابع مالی قابل توجهی برای گروه‌های تروریستی فراهم شود. کما این‌که امروز گفته می‌شود در برخی مقاطع که زمان برداشت مواد مخدر است از حجم فعالیت‌های گروه‌های تروریستی در افغانستان کاسته می‌شود و این گروه‌های تبهکار خواهان برقراری آرامش در زمان برداشت محصول مواد مخدر هستند.
ناامنی مولود گروه‌های تروریستی
در حقیقت یک دور باطل بین حضور نیروهای خارجی و فعالیت‌های تروریستی در کشورهایی مانند افغانستان وجود دارد به این صورت که از یک طرف شاهد حضور نیروهای خارجی به بهانه مقابله با گروه‌های افراطی هستیم که به واسطه‎ی آن قوای خارجی سعی می‌کنند به حضور خود که وابسته به ناامنی‌ها است مشروعیت دهند و از سوی دیگر حضور خارجی‌ها بهانه خوبی هم برای فعالیت گروه‌های تروریستی است.

این فرضیه هنوز قوت دارد که گروه‌های تروریستی در مناطقی از خاورمیانه که امروز ناامن هستند به وسیله‎ی کشورهای فرامنطقه‌یی مدیریت می‌شوند و رابطه غیرمستقیمی بین تروریزم و نیروهای خارجی در افغانستان و منطقه وجود دارد.
غرب تلاش می‌کند تا وجهه خود را نزد افکار عمومی مثبت جلوه دهد، بنابراین هیچ‌گاه گروهی مانند داعش را علناً مورد حمایت قرار نمی‌دهد بلکه در ظاهر علیه گروه‌های افراطی ائتلاف تشکیل می‌دهند. با این حال این یک اصل مسلم است که گروه‌های تروریستی با حجم بالای فعالیت‌های مخرب، (مانند داعش) نمی‌توانند بدون پشتوانه‎ی خارجی ادامه بقا بدهند. بنابراین گزارش‌هایی وجود دارد که گروه‌های افراطی در خاورمیانه از سوی قوای فرامنطقه حمایت می‌شوند. تجربه نشان داده است که حاکمیت‌های نوپا، دولت‌های ضعیف و بدون پشتوانه مردمی هدف گروه‌های تروریستی هستند.
توان نیروهای امنیتی در برابر داعش
مهار نسبی ناامنی‌های گسترده‌ای که در افغانستان به وقوع پیوسته نشان داده است که قوای امنیتی و نظامی کشور از توان لازم برای مقابله با جریان‌های افراطی در افغانستان برخوردار هستند و در مناطقی که جریان‌های تکفیری حضور دارند عملاً نیروهای نظامی دست برتر را دارند. در بلندمدت نیروهای نظامی افغانستان توان کنترل و حفظ مناطق ناامن پیدا خواهند کرد.