در آستانهی پیروزی انقلاب اسلامی ایران و نقش برجستهی نظام مبتنی بر آن در عرصهی نظام بینالملل و منطقه، بار دیگر تأمل در خصوص ویژگیهای بارز این انقلاب را برجسته میسازد. عوامل پیروزی و پایداری آن یکی از فرازهای عمده است که در مصاحبهی ذیل با آقای ناصر جهانشاهی؛ رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در افغانستان در میان گذاشته شده است.
سخن جدید: با گذشت سی و شش سال از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نظام استوار شده بر مبنا و ارزشهای آن پیامهای تازه در نظام بینالملل دارد. به نظر شما رمز و راز پایداری ارزشها و پیامهای انقلاب اسلامی ایران در کدام عوامل و موارد نهفته است؟
جهانشاهی: فرا رسیدن سی و ششمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران را تبریک عرض نموده و آرزو دارم که کشور دوست و برادر افغانستان در مسیر آرامش، ترقی و رفاه گام برداشته و شاهد پویایی و بالندگی این کشور باشیم.
انقلاب اسلامی ایران براساس حضور تمام عیار مردم در صحنه و براساس انتخاب اسلام به عنوان دین جامع و برتر و به عنوان ایدئولوژی تحول و انقلاب و در کنار آن با درایت و مدیریت درست رهبری فرزانهای مانند حضرت امام خمینی (ره) توانست رژیم تا دندان مسلح شاهنشاهی را سرنگون و جمهوری اسلامی را به ارمغان بیاورد. در واقع، انقلاب اسلامی ایران با داشتن سه عنصر اساسی اسلام، مردم و رهبری توانست ارزشهای خوبی را برجسته ساخته و آن را با گذشت سی و شش سال حفظ نموده و به مثابهی یک انقلاب جامع و زنده در جهان قدعلم نموده و پیام خود را به جهانیان برساند. به عبارت دیگر، عوامل پیروزی انقلاب اسلامی، همان دلایل پویایی و پایداری آن است؛ یعنی حضور تمام عیار مردم در صحنه، استفاده از ظرفیت و پتانسیل اسلام به عنوان دین مانع و جامع که میتواند پاسخگوی نیازهای بشر باشد و در کنار آن عنصر رهبری که هدایتگر جامعه به سوی کمال است، عوامل پیروزی و پایداری انقلاب اسلامی ایران به شمار میآیند. این ویژگی در زمان رهبری حضرت امام خمینی(ره) به خوبی اجرا شد و تا امروز توسط خلف صالح ایشان، حضرت آیت الله خامنهای استمرار یافته و پیامهای خویش را در عرصهی جهانی ابلاغ میکند.
سخن جدید: همانگونه مستحضر هستید، نظام جمهوری اسلامی ایران که برخاسته از انقلاب سال 1357 با هویت اسلامی آن بود، با هجوم و هجمههای مختلفی از جانب عوامل خارجی مواجه بود. اما به خوبی توانسته است با این فشارها مقابله نماید. به نظر شما عوامل این مقاومت و استقامت نظام جمهوری اسلامی ایران کدام موارد بوده اند؟
جهانشاهی: دلایل عمدهای که جمهوری اسلامی ایران توانست در مقابل فشارهای خارجی مقاومت نماید و خود را به عنوان نظام قوی و کشور مقتدر در عرصهی نظام بینالملل مطرح کند، استفاده از ظرفیتهای داخلی و تقویت پتانسیلهای بومی در پرتو به فعلیت رساندن ظرفیتهای داخلی در عرصههای مختلف بود. به همین دلیل ما توانستیم از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی ایران تاکنون در عرصههای مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مولد و تولید کنندهی اندیشه و تفکراتی باشیم که توانستند پاسخگوی نیازهای مردمی باشند. تأکید مدیران و رهبران انقلاب اسلامی ایران، به فعلیت رساندن ظرفیتهای داخلی بود که این هدف محقق شد و دستاوردهای زیادی را در پی داشت.
نکتهی دوم این بود که تلاش مدیران و رهبران انقلاب اسلامی در طول سالهای گذشته براین محور متمرکز شده بود که حاکمیت از مردم جدا نباشد و فاصله بین مردم و حاکمیت ایجاد نشود. لازمهی این هدف آن بود که در درون نظام جمهوری اسلامی ایران ساختارهایی تعریف شود که مردم خود را به نوعی صاحب حاکمیت قلمداد کنند. از همین جهت است که میبینید که تمام ساختارهای نظام جمهوری اسلامی ایران در طول سی و شش سال گذشته با مشارکت و حضور مردم و برگزاری انتخابات محقق شد. مردم توانستند رهبری نظام را از طریق واسطه و سایر عناصر نظام سیاسی را با رأی مستقیم شان انتخاب نمایند. روسای قوه مجریه و مقننه و سایر اجزای نمایندگی سیاسی شان را نیز با انتخابات و رأی مستقیم شان گزینش نمایند و به این صورت خویشتن را شریک حاکمیت یا بهتر است بگویم صاحب حاکمیت قلمداد نمایند. از این جهت فاصلهای میان مردم و حاکمیت ایجاد نشد تا با فشارهای بیرونی، ساختار نظام خدشه پیدا کند.
از این منظر است که ما توانستیم با استفاده از ظرفیتهای داخلی و ارزشهای بومی، ملی و اسلامی خود انسجام ملی و درونی کشور را حفظ نموده و در کنار این انسجام با توطئهها و دسیسههای بیرونی و خارجی مقابله نموده و در این عرصه پیروزمندانه ظاهر شویم.
سخن جدید: پیام شما به عنوان متصدی تنظیم بهتر روابط و همکاریهای فرهنگی میان دو کشور در سی و ششمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران چیست؟
جهانشاهی: ضمن اینکه تشکر میکنم از تمامی ساختارهای رسمی و غیر رسمی در میان نهادهای دولتی و غیردولتی جمهوری اسلامی افغانستان که همکاریهای خوب فرهنگی را در طی سالیان گذشته با جمهوری اسلامی ایران داشته اند، لازم میدانم این نکته را یاد آوری کنم که ما نباید هزینههای فرهنگی را برای دو کشور و دو ملت، هزینههای سرباری و مصرفی تلقی کنیم. ما باید معتقد به این باشیم که هرچه در راستای فرهنگی و تحکیم روابط دو کشور هزینه میکنیم، برای تحقق اهداف متعالی و رشد فرهنگ دو کشور است که جزئی از اهداف اساسی و غایی دو ملت محسوب میشود.
در حوزهی فرهنگ باید تمام توجه ما معطوف به این مسأله باشد که ما باید توجه عمده و اساسی به ظرفیتها و اشتراکات فرهنگ ملی، بومی و دینی خود داشته باشیم. چرا که تاریخ گذشتهی ما این را به اثبات رسانده است که ما در ظرفیتهای بومی و هویت ملی و دینی از پیشتازان در عرصههای مختلف هستیم که باید نسلهای کنونی و آینده با این ظرفیتها بیشتر آشنا شوند. این مسأله باعث خواهد شد تا نسلهای حال و آتی ما با این ارزشها انس بگیرند تا «آنچه خود دارند، از دیگران تمنا نکنند».
نکتهی پایانی هم این است که همهی ما به شکل فردی و جمعی در عرصهی همکاریهای فرهنگی مسوول هسیتم. چرا که همکاریهای فرهنگی است که دو کشور را به ترقی، رفاه و پیشرفت میرساند. ما دو کشور این پتانسیل را داریم که بتوانیم در آیندهی نزدیک با استفاده از این ظرفیتها، تولید کنندهی فرهنگ غنی برای خود و جهان تشنهی معنویت باشیم.
این جنبش و خیزش در افغانستان آغاز شده است و در جمهوری اسلامی ایران نیز این حرکت به تجربهها و دستاوردهای خوبی دست یافته است. ما باید به این حقیقت پی ببریم که ما دارای ریشههای مشترک هستیم و ظرفیتهای تاریخی مشترک داریم که میتوانیم از این ظرفیتها بهره برده و در جایگاه عالی قرار گرفته و الگوی مطلوبی را در جهان عرضه نماییم. بار دیگر از شما سپاسگزاری نموده و سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران را تبریک وتهنیت عرض میدارم.