حکومت وحدت ملی و توافقنامه‎ی جنجال برانگیز با پاکستان

سرمقاله

امضای تفاهمنامه‎ی همکاری استخباراتی از سوی حکومت با سازمان استخباراتی پاکستان باعث شد تا صداهای اعتراضی زیادی علیه این عملکرد حکومت وحدت ملی بلند شده و حکومت را ناگزیر به اصلاح و حتی انکار امضای این تفاهمنامه نماید.
هرچند سخنگوی شورای امنیت ملی از امضای یک پیش‎نویس تفاهمنامه سخن گفت و نسخه‎ی نهایی آن را منوط به نگاه و دیدگاه‎های اصلاحی دانست. در همین حال ریاست جمهوری نیز از اصلاح این تفاهمنامه سخن گفته و دستور بر حذف بندهای مبهم آن صادر کرد.
 نکات مبهم و حساسیت برانگیز آن نیز روی محورهایی چون مقابله با جدایی طلبان، ایجاد دفتر نهادهای استخباراتی دو کشور در خاک یک دیگر، آموزش و تجهیز نیروهای امنیت ملی توسط سازمان استخباراتی پاکستان، همکاری در مقابل سازمان‎های استخباراتی دشمن دو کشور و ... نهفته است. زیرا برخی از این موارد از جانب افغانستان موضوعیت ندارند. به عنوان مثال، از نظر دولت اسلام آباد، هندوستان مصداق دشمن استراتژیک است  درحالی‎که هند برای دولت کابل دوست دیرینه به حساب می‎آید. یا اینکه در افغانستان هیچ جدایی طلبی وجود ندارد و ساکنان قومی پاکستان مصداق این بند توافقنامه می‎باشند. لذا هرگاه این موارد محقق شوند، حاصل این سند امنیتی برای پاکستان دست یافتن به اهداف استراتژیک دیرینه اش خواهد بود، ولی این بندها برای افغانستان تنش‎زا به شمار خواهد آمد.
پیش‎تر و مهم‎تر از  تمام این موارد، برداشت کلی افکارعمومی در افغانستان این است که سازمان استخباراتی پاکستان دارای سابقه‎ی سیاه در روابط با دولت کابل بوده و عملکرد نامیمونی را در قبال ملت افغانستان داشته است. این کارنامه اگر در مواردی از قراین و شواهد حدث زده شده است، در بسیاری از قضایا به شکل آشکار آن صورت گرفته و حتی مقامات پاکستانی به مساعدت عناصر افراط‎گرایی که دست به کشتار، انتحار و انفجار در افغانستان زده اند، تصریح کرده و با این ابزار دولت کابل را تهدید نموده اند. تمام این رویکردهای استخباراتی پاکستان در راستای اعمال و تحمیل خواسته‎های سیاسی آن کشور صورت گرفته است که دانه درشت‎های این تقاضاها در رسمیت بخشیدن به خط دیورند، ختم دوستی با هند، ایجاد برخی از ساختارها طبق خواست این کشور در دولت کابل و... بوده اند.
حال اما شعار دو کشور این است که ورق قدیم در سیاست‎های دو کشور برگشته و صفحه‎ی نوینی گشوده شده است که بخش مهم آن دوستی به جای دشمنی تشکیل خواهد داد. این سخن در جریان سفرهای رسمی دیپلماتیک دو کشور در کابل و اسلام آباد ابراز گردیده و به صراحت بیان شد. با این وجود، باید دید که در عمل تا چه اندازه صداقت لازم در روابط دو کشور وجود داشته و پیش‎شرط‎های همکاری و دوستی عملی خواهد شد. این همان چیزی است که تاهنوز اطمینان کامل روی آن وجود ندارد و بخصوص از جانب دولت پاکستان به تصویر کشیده نشده است.
بنابراین، هرگاه حکومت پاکستان از صداقت لازم در همکاری و مساعدت با دولت کابل برخوردار شده و شرایط همکاری و دوستی را میان دو حکومت فراهم سازد، شکی نیست که امضای هرگونه تفاهمنامه‎ای که در فضای مساوی و بدون امتیازطلبی صورت گیرد، مودر مخالفت و حساسیت مردم افغانستان و نهادهای سیاسی و مدنی قرار نخواهد گرفت.