رسانه‌‌های آزاد و مسوولیت‎های ملی

در افغانستان، آزادی بیان و آزادی رسانه‎ها وجود دارد اما رسانه‎های آزاد و اندیشه‎های مستقل که واقعیت‌ها را آنچنان که هست انعکاس دهند، یافت نمی‌شود.
با در نظر داشتن اینکه افغانستان کشوری تازه از بحران نجات یافته است و در مرحله‌ی گذار قرار دارد، وظیفه‎ی اصلی رسانه‎های افغانستان، تلاش در راستای رشد و پیشرفت کشور، حفظ منافع و تحکیم وحدت ملی است و رسانه‎ها باید از دامن‎زدن به تفرقه‎های قومی پرهیز کنند و حفظ منافع ملی را اساس کار خود  قرار دهند.
بعد از سقوط دولت طالبان و روی کار آمدن دولت جدید افغانستان، مردم از آزادی زیادی برخوردارند و می‎توانند مشکلات، انتقادات و پیشنهادات‎ خود را از طریق رسانه‎ها به گوش دولت‎مردان برسانند.
در کشورهایی‎که ساختار نظام سیاسی از نوع دموکراتیک و مردم سالاری استوار است، رسانه‎ها در عین حال که یکی از منابع قدرت به‌شمار می‌روند، نقش مهم در آگاهی دهی به مردم می‌توانند ایفا کنند.
نقش رسانه‎ها در پیشرفت سیاسی
افغانستان در حال حاضر از ثبات سیاسی خوبی برخودار نبوده بلکه در حال گذار از وضعیت، سنتی به مدرن است.
در وضعیت سیاسی فعلی، رسانه‎های افغانستان می‎توانند نقش بسیاری مؤثری در خروج افغانستان از بحران‎های سیاسی ایفا کنند.
رسانه‎های افغانستان باید بحث امضای پیمان امنیتی با آمریکا را یک جانبه به بحث نگیرند و تمام فواید و ضررهای این پیمان را به بررسی کرده و منافع ملی افغانستان را دنبال کنند.
رسانه‎های افغانستان مسؤلیت دارند تا بدون طرفداری از گروه، قوم و یا حزب خاصی، نظریات تمام مردم افغانستان را انعکاس دهند و دیدگاه مردم افغانستان و یا برداشت مردم افغانستان را از این پیمان به بحث بگیرند.
تبلیغات‎ها پیرامون مذاکرات صلح با طالبان، آغاز دوباره جنگ‎های داخلی و بدتر شدن وضعیت افغانستان، از سوی تعدادی از رسانه‎های امریکایی با اهدافی مشخص راه‎اندازی شده است.
رسانه‎های افغانستان وظیفه دارند تا با کنترل اوضاع نابسامان سیاسی فعلی، راه‎های خروج از مشکلات افغانستان را به بحث بگیرد و مردم را در جهتی سوق دهند که در راستای حل مشکلات و آیندۀ بهتر گام بردارند.
رسانه و انتخابات
در کشور سنتی مانند افغانستان جدای از زنان حتی بسیاری از مردان هم قصد شرکت در انتخابات را ندارند اما رسانه‎ها باید مردم را به شرکت در انتخابات تشویق و ارزش واقعی هر رأی را بیان کنند.
در بسیاری از ولایات کشور، شرکت زنان در انتخابات، امری ناشایست شمرده می‎شود و بسیاری از مردم بر این باورند که زن‎ها تنها بایستی کارهای خانه را انجام دهند و دخالتی در انتخابات که حق شرعی و قانونی هر افغانستانی است، نداشته باشند.
رسانه‎های افغانستان مسؤلیت دارند تا این دید غیر‎منطقی و سنتی را از ذهن مردم افغانستان پاک کنند و آنان را به شرکت در انتخابات تشویق کنند.
انتخابات در حقیقت، داوری به عملکرد یک فرد در قبال جامعه و قضاوت جامعه در مقابل عملکرد و یا نگرش فرد و یا دولت است.
بر این اساس، رسانه‌ها در آگاهی دهی به تاثیر رای مردم در سرنوشت کشور خود نقش به سزایی دارد.
نقش رسانه‎ها در بهبود وضعیت امنیتی
افغانستان در حال حاضر از ناامنی‎ها رنج می‎برد و بسیاری از مردم حتی برای رفتن از یک ولایت به ولایت دیگر هراسانند. در این میان نیز رسانه‎های کشور می‎توانند نقش بسیار مؤثری داشته باشند؛ رسانه‎ها باید به مردم بفهمانند که انجام حملات انتحاری هرگز از نظر اسلامی جایز نیست.
رسانه‎ها باید به تبلیغات خود در این باره شدت بیش‎تری ببخشند و مردم را آگاه سازند که کمک به طالبان در خانه‎های خود جرم تلقی می‎شود و بوجود آورنده ناامنی‎های بیش‎تر برای افغانستان است.
رسانه‎ها باید به مردم بفهمانند که در صورت دیدن فعالیت‎های مشکوک مانند جاسازی ماین، انتقال مواد منفجره و هراس‎افکنی باید به نیروهای امنیتی کشور اطلاع دهند.
رسانه‎ها باید روح همکاری را میان نیروهای امنیتی و مردم تقویت کنند تا نیروهای امنیتی کشور در همکاری نزدیک با مردم، بتوانند از گسترش ناامنی‎ها جلوگیری کنند.
رسانه‎ها و رشد اقتصادی
به خاطر مشکلات سیاسی موجود، وضعیت اقتصادی افغانستان نیز تحت تأثیر قرار گرفته و روز به روز بدتر می‎شود.
سرمایه‎گذاران خارجی به خصوص غربی سرمایه‎گذاری‎های خود را در افغانستان متوقف ساخته‎اند.
تعدادی از مردم افغانستان نیز متأثر از وضعیت موجود، فعالیت‎های اقتصادی و سرمایه‎گذاری‎ خود را در افغانستان متوقف کرده‎اند.
رسانه‎های افغانستان باید با تشویق مردم به انجام فعالیت‎های اقتصادی و رفع تشویش‎های بیجا از اذهان مردم، در راستای بهبود وضعیت اقتصادی افغانستان گام بردارد.
در حال حاضر تعداد زیادی از سرمایه‎داران افغانستانی به جای اینکه با سرمایه‎گذاری‎های بیش‎تر در راستای بهبود وضعیت اقتصادی کشور تلاش کنند، سرمایه‎های خود را از کشور جمع کرده و سرمایه‎گذاری در کشورهای خارجی را ترجیح داده‎اند.
حال رسانه‎ها باید این افراد را برای بازگشت به افغانستان و سرمایه‎گذاری در این کشور تشویق کنند تا با بازگشت سرمایه‎ از افغانستان و افزایش سرمایه‎گذاری‎ها، زمینۀ اشتغال برای بسیاری از مردم بیکار افغانستان ایجاد شود..
رسانه‎ و بهبود وضعیت فرهنگی و تربیتی
یکی دیگر از مهم‎ترین مسؤلیت‌های ‎ دیگر رسانه‎ها، نقش تربیتی‎ آنان است که این نقش تا حدی در رسانه‎های افغانستان کمرنگ‎ شده و بیشتر جنبه‎های سیاسی، امنیتی و اقتصادی رسانه‎ها مطرح می‎شود.
با روی کار آمدن دولت جدید آزادی بیان پیشرفت چشم‎گیری داشت اما متأسفانه به خاطر متأثر شدن از کشورهای خارجی در افغانستان، فرهنگ‎های غربی نیز در رسانه‎ها افغانستان تا حدی دنبال می‎شود.
رسانه‎ها در کشوری مانند افغانستان که اکثریت مطلق مردم را مسلمانان تشکیل می‎دهند، باید چارچوب اسلامی را دنبال کنند و از انتشار برنامه‎ها و فیلم‎های غیراسلامی پرهیز نمایند.
رسانه‎ها همچنین می‎توانند نقش مهم تربیتی نیز داشته باشد. این نقش تربیتی هم می‎تواند برای کودکان و هم بزرگسالان باشد.
فعالیت شبکه‎های تلویزیون و مجلات برای کودکان با حفظ اصول تربیتی اسلامی می‎تواند در راستای تربیت بهتر کودکان نقش بسیار مهمی را ایفا کند.
رسانه‎ها علاوه بر تربیت کودکان می‎توانند در تربیت و یا بالا بردن فرهنگ تمام افراد جامعه نیز مؤثر باشند. به عنوان مثال، لحن صحبت کردن، مضرات ناشی از سیگرت و دیگر مواد اعتیادآور، طریقه رانند‎گی درست، تقویت روحیه همکاری بین اقشار مختلف جامعه و .... از مواردی است که رسانه‎ها می‎توانند دنبال کنند.
آزادی رسانه‎ها و رسانه‎های آزاد
یکی از دستاوردهای دهه‎ی اخیر در افغانستان آزادی بیان و آزادی رسانه‎ها بوده است که بدون شک تاکنون، تاریخ افغانستان به این حد رشد رسانه‌ای و آزادی بیان را در خود ثبت نکرده است.
اما مشکلی اصلی این است که در افغانستان، آزادی بیان و آزادی رسانه‎ها وجود دارد، اما رسانه‎های آزاد و اندیشه‎های مستقل که واقعیت‌ها را آنچه که هست، انعکاس دهند، یافت نمی‌شود.
رسانه‌های افغانستان بر اساس منافع کشورهای ذی‌نفوذ در مسایل سیاسی، اقتصادی و امنیتی جهت گیری کرده و در راستای این گونه اهداف فعالیت دارد.
هیچ شک و تردیدی نیست که افغانستان در یک حالت شکنندگی قرار دارد و شکی نیست که دامن زدن به مسائل قومی و زبانی این کشور را بار دیگر به جنگ‌های خونین قومی و زبانی که افغانستان از آن رنج می‌برد، سوق می‌دهد،  اما بازهم برخی رسانه‌ها به این گونه مسایل دامن می‌زنند که نشان دهنده این ادعا است.
با این همه، اما آزادی بیانی که در 10 سال اخیر در افغانستان وجود دارد به مراتب بیش‌تر و بهتر از آزادی بیانی است که در دوره‌های قبلی وجود داشت.
رسانه‎های افغانستان باید شرایط فعلی و آزادی موجود را غنیمت شمرده و نهایت استفاده را از شرایط فعلی در راستای پیشرفت افغانستان و تقویت وحدت ملی انجام دهند.