20 دلیل ناکامی غرب در افغانستان

20 دلیل ناکامی غرب در افغانستان

بخش دوم                                                                                                        محمدنبی مرادی

(5) اختلاف بین دولت افغانستان و جامعه جهانی

همزمان با آغاز کنفرانس بن، نشانه‎‌هایی از اختلاف بین اداره آینده افغانستان و جامعه جهانی به ویژه امریکا دیده می‌شد. این اختلاف در سال‎‌های بعد، به خاطر بی‌ توجهی امریکا و ناتو به مراکز تروریست‎‌ها در خاک پاکستان، مواردی از نقض حاکمیت ملی افغانستان توسط نظامیان خارجی، حملات توپخانه‌ای پاکستان به مناطقی در شرق افغانستان، کشتار غیرنظامیان و سر انجام موضوع پیمان امنیتی کابل- واشنگتن، آشکارتر شد تا جایی‌که رییس جمهور افغانستان در یکی از سخنرانی خود نظامیان خارجی را اشغالگر خطاب کرده و امریکا و ناتو نیز حامد کرزی را فرد غیرقابل اعتماد عنوان کردند.

(6) عدم انسجام ناتو و امریکا در افغانستان

از دیگر مشکلات عمده ناتو و امریکا در افغانستان، عدم هماهنگی بین امریکا و متحدان آن بود. با توجه به رفتارها و نحوه‌ی فعالیت‌های کشورهای عضو ناتو در افغانستان، اعضای این سازمان به صورت یک مجموعه غیرمنسجم در این کشور عمل کردند. هر کدام از کشورهای عضو ناتو در طول چند سال گذشته منافع، اهداف، سیاست‌ها و برنامه‌های مستقلی را در افغانستان دنبال کردند.

به رغم آن‌که ناتو به صورت یک سازمان منسجم در افغانستان حضور دارد و اعضای آن در قالب فرماندهی واحد عمل می‌کنند، اما بیش‌تر کشورهای عضو ناتو برنامه‌ها و رویکرد متفاوتی به خصوص در مبارزه با تروریزم و بازسازی افغانستان دارند.

(7) باج ‌دهی ناتو به طالبان

در موارد متعدد، شواهدی ارائه شد که برخی کشورهای عضو ناتو در راستای اهداف و منافع و همچنین کاهش حملات مخالفین علیه مواضع و نیروهای‌ خود، دست به معامله و تبانی با گروه‌هایی از طالبان بزنند. وجود این سیاست غیرشفاف در مناطقی از افغانستان چون ولایت هلمند، تخته ‌خیزی را برای گسترش فعالیت‎‌های شورشیان و ناامن شدن مناطق امن افغانستان فراهم کرد.

نظامیان خارجی از ترس این‎که اگر مزاحم فعالیت‎های تروریست‌ ها شوند، مورد خشم و انتقام آنان قرار خواهند گرفت، هیچ اقدامی را علیه شبه ‌نظامیان انجام نمی‎دادند.

این رفتار نظامیان خارجی در برابر طالبان، تجربه‌ی تلخی بود که در زمان اشغال افغانستان توسط ارتش شوروی سابق نیز تجربه شده بود.

بر اساس اسناد محرمانه منتشر شده توسط ویکی لیکس، دولت ایتالیا با هدف تأمین امنیت نظامیان خود در افغانستان، سال‌‎ها اقدام به پرداخت رشوه به طالبان کرده است. بر اساس این گزارش، امریکا در سال 2008 توسط (رونالد سپوگلی) سفیر وقت این کشور در ایتالیا از این موضوع آگاه شد.

(8) خروج زودهنگام

به رغم آن که امریکا و متحدان آن به بهانه محو کامل تروریزم و توسعه افغانستان به کشور آمدند، اما در میانه‌ی راه بدون آن‌که تروریزم از بین برود و افغانستان توسعه نسبی پیدا کند، در صدد خروج  از افغانستان برآمدند.

در نتیجه اجرای توافقات نشست سران ناتو و مقامات افغانستان در (لیسبون) پرتقال در سال 2010، کشورهای هالند و کادانا به مأموریت نظامی خود در افغانستان پایان دادند. البته قبل از فرارسیدن موعد مقرر برای شروع خروج نیروهای خارجی از افغانستان، هالند به دلیل مشکلات سیاسی داخلی که در این کشور بر سر تداوم مأموریت در افغانستان پیش آمد، تمامی 1900 سرباز خود را که در ولایت ارزگان مستقر بودند، در سال 1389 از افغانستان خارج کرد.

پارلمان کانادا نیز در جولای سال 2011 تصمیم گرفت که 2500 نیروی نظامی خود را که به طور عمده در ولایت قندهار مستقر بودند، از افغانستان خارج کند. در سال‌های بعد، کشورهای فرانسه، آلمان، ایتالیا، استرالیا و حتی امریکا با شیب بسیار تندی اقدام به خروج نظامیان خود از افغانستان کردند که با واکنش شدید همسایگان شمالی افغانستان و روسیه روبرو شد.

(9) بی‌توجهی به زیر ساخت‎‌های اقتصادی افغانستان

بیش‌تر ذکر شد که امریکا و متحدان آن به بهانه توسعه افغانستان وارد این کشور شدند که البته اقداماتی نیز انجام شد اما با توجه به مشکلات و موانع در برابر رشد و توسعه اقتصادی افغانستان، باید گفت که جامعه جهانی با درک و آگاهی کافی وارد افغانستان نشد و صداقت لازم را در اختیار نداشت.

در حال حاضر این موضوع یک حقیقت انکارناپذیر است که جامعه جهانی در افغانستان در طول 13 سال گذشته نخواست روی پروژه‌‎های بزرگ و زیربنایی اقتصادی سرمایه‎گذاری کند. بیش‎تر کمک‌های آن ها در پروژه‌های کوتاه مدت و سطحی، که از نظر ظاهری و سیاسی دستاوردهای بیش‎تری برای آنان داشته، هزینه شده است.

در این میان، بخش عمده‌ی کمک‎‌های امریکا و متحدان آن به افغانستان توسط کشورهای مختلف و نهادهای وابسته به آن‎ها در فساد و زدوبندها و همچنین حقوق گزاف کارمندان و مشاورین خارجی به هدر رفته و دوباره از افغانستان خارج شده است.

(10) اشتباهات در استراتژی مبارزه با تروریزم

در موارد متعدد، شواهدی در دست است که برخی کشورهای عضو ناتو در راستای اهداف و منافع و همچنین کاهش حملات مخالفین علیه مواضع و نیروهای‌ خود، دست به معامله و تبانی با گروه‌هایی از طالبان بزنند.

در گذشته افغانستان به گورستان امپراتوری‎‌ها شهرت داشت اما پس از شکست استراتژی‎‌های امریکا و ناتو در مبارزه با تروریزم، این کشور به گورستان استراتژی‎ها نیز مشهور شده است.

با توجه به اعتراف «شرارد کوپر کولز»، سفیر و نماینده ویژه سابق انگلیس در افغانستان، در کتاب «نامه‌های کابل» و گفته‎های «رابرت گیتس»، وزیر سابق دفاع امریکا در کتاب «وظیفه» تردیدی باقی نمی ‌ماند که نه تنها امریکا و متحدان آن در افغانستان دچار اشتباه استراتژی شدند، بلکه سازمان ملل نیز به تقلید از امریکا و ناتو تصمیم‎های غیرعقلانی در خصوص افغانستان گرفت.

(11) معامله‌گری با طالبان

یکی از مواردی که به تئوری توطئه در افغانستان دامن زد، معامله‌گری نظامیان خارجی با طالبان بود. به رغم آن که معامله نظامیان ناتو در مواردی با طالبان چنین تصوری را در اذهان عموم به وجود آورد که گویا نظامیان خارجی از طالبان حمایت کرده و جنگ افغانستان پروژه ‌ای بیش نیست، اما در واقع معامله‌گری امریکا و متحدان آن با طالبان نه تنها حمایت از شورشیان نبوده، بلکه ضعف و شکست کامل امریکا و ناتو را در افغانستان به نمایش گذاشت.

(12) ناکامی در مبارزه با مواد مخدر

یکی از بهانه‎هایی‎که امریکا و متحدان آن را به افغانستان کشاند، مبارزه با کشت و تولید مواد مخدر در این کشور بود. ادعای محو کشت و قاچاق مواد مخدر توسط نیروهای خارجی در افغانستان، پس از مبارزه با تروریزم، مهم‎ترین بهانه برای حضور نظامیان خارجی در افغانستان در سال 2001 بود.

در همان روزهای نخست مأموریت نظامی انگلیس در افغانستان، مبارزه با کشت و تولید مواد مخدر به عهده نظامیان این کشور گذاشته شد. اکنون که 13 سال از آن ایام می‌گذرد تاکنون نه تنها کشت و تولید مواد مخدر در افغانستان کاهش نیافته، بلکه افزایش چندین برابری نیز داشته است.

علاوه بر انتقادهای بین ‌المللی درباره ناکامی نیروهای خارجی در مبارزه با این پدیده، اخیراً کمیته دفاعی مجلس عوام انگلیس نیز با انتشار گزارشی با صراحت اعلام کرد که انگلیس در مبارزه با کشت و تولید مواد مخدر در افغانستان ناکام بوده‌ است.