ظهور نشانه‎هایی از سردی روابط ریاض – اسلام آباد

نخست وزیر پاکستان که حدودا نیمه ماه حوت گذشته و تنها چند روز قبل از آغاز حملات مرگبار عربستان به یمن، به ریاض سفر کرده بود، در اقدامی بی سابقه در میدان هوایی ریاض از سوی شخص پادشاه عربستان مورد استقبال قرار گرفت اما اتفاقاتی که بعد از حمله به یمن رخ داد، همه چیز را تغییر داد.
روز پنجشنبه گذشته هنگامی که محمد نواز شریف به همراه عالی ترین هیات سیاسی-نظامی پاکستان متشکل از فرمانده ارتش، وزیر دفاع و دو نفر از عالی‌‎ترین مقامات وزارت خارجه کشورش به عربستان سفر کرد، دیگر خبری از استقبال شاهانه از وی در میدان هوایی نبود و این بار استقبال از وی در فرودگاه در سطح وزیر داخله عربستان انجام شد.
در زمان سفر قبلی نخست وزیر پاکستان به ریاض، عربستان که نقشه‎ی شوم تشکیل ائتلافی برای حمله هوایی به یمن را در سر می‎پروراند، شاید تقریبا مطمئن بود که پاکستان، بدون چون و چرا، خواسته ریاض را برای پیوستن به این ائتلاف خواهد پذیرفت؛ خواسته‎ای که چند روز بعد از سفر اسفند ماه محمد نواز شریف و آغاز حمله به یمن، بطور رسمی از سوی منابع و رسانه‎های عربستان افشا شد.
اما همه چیز، آن‎گونه که سعودی‎ها انتظار داشتند پیش نرفت. پارلمان پاکستان با تصویب قطعنامه‎ای با اکثریت مطلق آرا، اعلام کرد که این کشور باید موضع بی‎طرفانه در قبال مساله یمن اتخاذ کند و با خودداری از پیوستن به ائتلاف حمله به یمن تحت رهبری ریاض، دستانش را به خون کودکان و زنان بی گناه و بی دفاع یمن آلوده نکند.
دولت پاکستان نیز همان‎گونه که قبل از تصویب قطعنامه پارلمان اعلام کرده بود، بطور رسمی اعلام کرد که به رای و تصمیم پارلمان احترام می‎گذارد و خود را وارد جنگ یمن نمی کند هرچند با هدف دلجویی از ریاض، همواره بر ضرورت حمایت از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی عربستان درصورت وجود هرگونه تهدید علیه آن، تاکید کرده و تاکید می‎کند.
خشم برخی اعراب هم پیمان ریاض از تصمیم پارلمان پاکستان، بسیاری از حقایق را برملا کرد. زمانی‎که انور قرقاش یکی از مقامات ارشد امارات متحده عربی، قطعنامه تصویب شده از سوی پارلمان پاکستان را اتخاذ موضع مبهم از سوی اسلام آباد توصیف کرد و در اظهاراتی تهدید آمیز گفت که پاکستان بهای سنگینی بابت اتخاذ این موضع مبهم خواهد پرداخت، این واکنش تند مقامام اماراتی، خشم بسیاری از مردم و مقامات پاکستان در پی داشت و باعث ایجاد تنش و مشکلاتی در روابط پاکستان با هم پیمانان عرب خود از جمله عربستان سعودی شد.
عربستان که روز سه شنبه دو هفته پیش اعلام کرد حملات هوایی یک ماهه خود را به یمن متوقف کرده است، حتی تا روزها و ساعت‎های پایانی نزدیک به یک ماه حملات هوایی خود به یمن، مصرانه از پاکستان درخواست می‎کرد که به ائتلاف حمله به یمن بپیوندد اما پاکستان اگرچه اعلام کرد که خود را متعهد به دفاع و حمایت از مرزهای عربستان و تمامیت ارضی این کشور می‎داند، در عین حال درباره درخواست ریاض در پیوستن به ائتلاف حمله به یمن، دست رد به سینه عربستان زد.
پاکستان که به‎دقت در حال رصد کردن تحولات مهم منطقه ای و بین المللی از جمله رویدادهای بزرگ اخیر در روند مذاکرات گروه 1+5 با ایران است، بخوبی می داند که دوران موقت یکه تازی اعراب ثروتمند منطقه درحال سپری شدن است و باید تغییراتی در اصول سیاست خارجی خود به ویژه در قبال منطقه خاورمیانه ایجاد کند و در عین حال، نیاز دارد که با دلجویی از عربستان، این متحد ثروتمند را همچنان برای خود حفظ کند.
عربستان سعودی نیز کاملا نسبت به ایجاد فضای جدید در پاکستان، به ویژه بعد از همراه نشدن این کشور با ائتلاف حمله به یمن، آگاه است و به همین دلیل و با هدف تلاش برای حفظ افکار و عقاید مورد نظر خود در میان افکار عمومی پاکستان، دست به اقدامات و حربه‎های مذهبی زده و اخیرا وزیر امور مذهبی خود و بعد از آن نیز، امام جماعت کعبه را راهی پاکستان کرده است تا تبلیغ افراطی گری را در لفافه تبلیغات دینی، در پاکستان گسترش دهد.
اما شاید دیگر زمان مناسبی برای این کارها نباشد؛ افکار عمومی پاکستان که زمانی به شدت از عربستان دفاع می کردند و هرگونه انتقاد آشکار علیه سعودی ها در پاکستان یک امر غیرقابل قبول و غیرقابل تحمل تلقی می شد، اکنون در محافل و مجامع مختلف در پاکستان، بسیاری از مردم و مسوولان به صراحت به انتقاد شدید از سیاست های ریاض می پردازند و آن را به ضرر جهان اسلام می دانند.
جمع بندی کلی از آنچه طی بیش از یک ماه اخیر در روابط میان پاکستان و عربستان و نیز تغییراتی که در افکار عمومی پاکستان نسبت به عربستان اتفاق افتاده است، حکایت از آن دارد که این روابط این روزها دیگر آن حرارت و قرابت گذشته را ندارد و با مایوس شدن ریاض از همراهی مطلق اسلام آباد در همه شرایط، نشانه های روشنی از سردی این روابط نمایان شده است.